Vườn Quốc gia U Minh Thượng được công nhận khu Ramsar thế giới:
Ngày 22/02/2016, tại thị xã Hà Tiên, Ban Tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2016 - Phú Quốc - Đồng bằng sông Cửu Long tổ chức Lễ đón nhận Bằng công nhận khu Ramsar, Vườn Quốc gia U Minh Thượng. Vườn Quốc gia U Minh Thượng được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới và đến ngày 13/8/2013 tiếp tục được công nhận là Vườn Di sản ASEAN. Ðây là vườn di sản đầu tiên về đất than bùn của khu vực và là Vườn Di sản ASEAN thứ 5 của Việt Nam (sau 4 Vườn Di sản ASEAN được công nhận trước đó là: Hoàng Liên Sơn (Lào Cai), Ba Bể (Bắc Kạn), Chư Mon Rang (Kon Tum), KoKaKinh (Gia Lai).
Đặt chân đến Vườn Quốc gia U Minh Thượng (Kiên Giang), bạn như lạc vào thế giới cổ tích của rừng tràm, cỏ cây, chim muông đẹp như một bức tranh. Tạm xa những ồn ào của cuộc sống đô thị, rừng U Minh Thượng đón bạn với rất nhiều bất ngờ. Rừng quốc gia cách thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang hơn 60 km về phía Nam, được thành lập ngày 14-01-2002 với diện tích 21.122 hécta thuộc địa bàn các xã An Minh Bắc và Minh Thuận hiện nay (huyện U Minh Thượng - tỉnh Kiên Giang), gồm 8.053 hécta vùng lõi (trong đó 7.838 hécta thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, 200 hécta thuộc phân khu phục hồi sinh thái kết hợp bảo tồn di tích lịch sử, 15 hécta thuộc phân khu hành chánh) và 13.069 hécta vùng đệm. Đường vào rừng rợp bóng cây mát mẻ, mang đặc trưng của miền Tây. Rừng nằm trên lớp than bùn dày. Đó cũng là lý do nước tại khu vực này luôn có màu đen. Để hạn chế nguy cơ cháy rừng vào mùa khô, Vườn Quốc gia U Minh Thượng thường chỉ mở cửa đón khách sau khi kết thúc đợt hạn.
Ngay từ cổng vào, Vườn Quốc gia U Minh Thượng đã toát lên vẻ quyến rũ rất riêng của một khu rừng nằm trong vùng đất ngập nước, đó là ưu hợp rừng tràm hỗn giao nằm trên đất than bùn dày từ 1-3m của hệ sinh thái úng phèn. Cây tràm là cây đặc trưng nhất nơi đây với chiều cao khoảng 20m, tán thưa, lá nhỏ và tỏa hương thơm thoang thoảng. Từ đây, vỏ lãi (thuyền nhỏ) sẽ đưa bạn xuôi theo dòng kênh vào vùng lõi Vườn Quốc gia U Minh Thượng, ven hai bên bờ là triền cỏ lau cao quá đầu người, đong đưa theo làn gió. Thỉnh thoảng lũ khỉ trên cây dọc bờ đê lại tròn xoe mắt nhìn du khách với vẻ tò mò, đâu đó những chú chim cổ rắn vỗ cánh chao nghiêng trên bầu trời xanh thẳm. Tiếng gió lào xào qua rặng cây, tiếng cá đớp bóng lục bục dưới nước, tiếng chim hót gọi bầy... tất cả như hòa thành một gai điệu du dương của thiên nhiên.
Đến cuối con đường, du khách có thể thuê thuyền đến trảng dơi với diện tích khoảng 15ha, là điểm tụ tập của hàng nghìn con dơi. Nếu đứng cách trảng dơi từ 3-4m, bạn sẽ nhìn thấy những chú dơi bám trên cây tưởng như chùm quả nặng trĩu, thỉnh thoảng lại vụt bay lên, dang đôi cánh rộng giữa không trung. Dơi sống ở đây có nhiều loài, trong đó quý nhất là loại dơi ngựa Thái Lan. Thuyền rẽ tiếp trên mặt nước phủ đầy bèo, nhiều chỗ dày đặc như tấm thảm xanh mướt mắt, đưa bạn đến Trảng chim. Đây là một vùng ngập nước rộng lớn, với hàng vạn con chim đủ loài quy tụ về kiếm ăn, tạo ra một sân chim sinh động sắc màu. Theo số liệu thống kê, vườn chim U Minh Thượng có số lượng chim cao nhất trong tất cả những vườn chim thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Trong Vườn Quốc gia U Minh Thượng còn có chòi canh của lực lượng Kiểm lâm bảo vệ rừng, được xây dựng bằng bêtông khá chắc chắn, nơi bạn có thể lên để ngắm nhìn toàn cảnh rừng tràm mênh mông bát ngát. Sau chuyến đi thuyền khám phá Vườn Quốc gia U Minh Thượng, bạn có thể dừng chân ở Khu du lịch hồ Hoa Mai nằm gần cổng vườn. Tại đây, bạn có thể thư giãn, nghỉ ngơi trên những chiếc võng đu đưa, hoặc có thể đạp vịt dạo quanh hồ thơ mộng, hay thử tài với câu cá giải trí. Và rồi trong không gian mát mẻ, khoáng đạt, bạn sẽ có dịp thưởng thức những món ăn đặc sản U Minh như: cá lóc nướng trui, cá rô rừng nướng lụi, ăn kèm với đọt rau choại, rau nụ áo, rau diệu đỏ, bồn bồn tươi... chấm nước mắm me cay. Hay thử món rắn bông súng nướng, chấm muối hột đâm với ớt hiểm xanh, ăn rồi nhớ mãi. Ngoài ra, các món lẩu cũng rất hấp dẫn như: lẩu mắm cá sặc U Minh vừa sôi lửa đã ngát hương thơm, hay lẩu lươn rừng ngọt thịt đậm đà...
Trảng chim ở Vườn Quốc gia là một vùng rất rộng với hàng chục vạn con chim đủ loại quy tụ tại đây thành bầy, đàn như: chim nước, chim có giọng hót hay chuyên ăn trái chín, sâu bọ,… tạo ra một sân chim với màu sắc phong phú. Rừng U Minh Thượng không chỉ là một khu rừng nguyên sinh ngập nước quý hiếm của thế giới mà đối với người miền Tây Nam bộ đó còn là rừng lịch sử. Trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ xâm lược, U Minh Thượng là khu căn cứ Trung ương cục miền Nam. Đây từng là nơi hoạt động và chiến đấu của nhiều đồng chí như: Lê Duẩn, Lê Đức Anh, Võ Văn Kiệt, Nguyễn Tấn Dũng... và đây cũng là nơi có di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo như: Cạnh Đền, Đền Vua, Kèo Một, Nền Vua.
Hiện nay, ở Vườn Quốc gia U Minh Thượng có khoảng 250 loài thực vật có mạch thuộc 84 họ; trong đó có 8 loài quý hiếm như: mốp, năng chồi, lá u minh, bèo tản nhọn, nắp bình, luân lan, mật cật, bí kỳ nam..., gần 500 loài động vật, bao gồm: 200 loài chim thuộc 39 họ, 12 bộ, chiếm 16,6% so với hơn 800 loài ghi nhận tại Việt Nam, trong số đó có 12 loài có giá trị bảo tồn, một số loài có tên trong sách đỏ Việt Nam như: chim già đảy Java, già sói, bồ nông, giang sen, chim sếu đầu đỏ, 8 loài chim bị đe dọa toàn cầu như: điềng điễng, quắm đầu đen, bồ nông chân xám, giòng giọc vàng, diều cá đầu xám, đại bàng đen, diệc lửa, cốc đen...; trên 200 loài côn trùng và gần 50 loài thú, trong đó có 5 loài thú nằm trong sách đỏ Việt Nam như: dơi ngựa Thái Lan, rái cá lông mũi, mèo cá, cầy giông đốm lớn, cầu giông sọc, tê tê, sóc lửa,... Do có hệ sinh thái môi trường thuận lợi từ nguồn nước và thức ăn dồi dào quanh năm nên ngoài số lượng chim tại chỗ, nơi đây còn là điểm dừng chân lý tưởng cho rất nhiều đàn chim di cư trong những tháng ngày mùa đông giá rét.
Là vùng đất có môi trường sinh thái đặc biệt với nhiều di tích khảo cổ, di tích lịch sử, lại từng được các nhà văn Nam bộ như Sơn Nam, Đoàn Giỏi mô tả trong các trước tác thú vị đậm nét chân quê, đến lượt các nhà làm phim cũng chọn làm bối cảnh cho các bộ phim “Bên dòng sông Trẹm”, “Chuyện tình bên dòng kinh Xáng”…, không lạ khi Vườn Quốc gia U Minh Thượng ngày càng trở thành điểm đến ưa thích của khách tham quan và các nhà nghiên cứu.
Từ cuối năm 2004, tỉnh Kiên Giang đã cho mở tour tham quan Vườn Quốc gia U Minh Thượng, đáp ứng đa dạng yêu cầu khách du lịch như khám phá hệ cảnh quan thiên nhiên rừng tràm trên đất ngập nước úng phèn, tham quan di tích lịch sử kết hợp tham quan cộng đồng cư dân địa phương, tham quan kết hợp với nghiên cứu, giáo dục hoặc vui chơi, giải trí…
Đến với Vườn Quốc gia U Minh Thượng là đến với màu xanh bất tận vì ở đây nơi nào cũng thấy rừng cây hoặc trảng cỏ, điểm xuyết đó đây những đầm nước hay dòng kinh nhỏ hẹp đỏ màu phù sa như những nét chấm phá làm tăng thêm nét sinh động hài hòa của bức tranh thiên nhiên. Du khách đến đây có thể leo lên tháp canh phóng tầm nhìn bao quát cả một góc rừng U Minh xanh thẳm, men theo bờ rừng để chọn điểm tham quan cắm trại hoặc thuê vỏ lãi đi sâu vào ruột rừng khám phá cảnh quang rừng U Minh… Điểm đầu tiên du khách có thể ghé thăm là bãi gò với cây cối xanh um, tại đây có bầy dơi quạ treo lủng lẳng trên những ngọn tràm cao vút, trong đó có cả một số ít dơi đầu ngựa (Pteropus vampyrus Linnaeus) thuộc loài qúy hiếm. Chia tay đàn dơi, tách khỏi dòng kinh rồi chui qua những đám lau sậy um tùm, du khách sẽ thật bất ngờ khi trước mắt hiện ra một trảng nước mênh mông phủ đầy màu xanh của bèo non. Đây là bãi tắm của nhiều loài chim, du khách có thể ngắm hoặc chụp ảnh chim chóc khá dễ dàng bởi chúng rất thân thiện với con người.
Nằm cạnh hồ Hoa Mai, khu nhà sàn ẩm thực là một điểm dừng chân khá lý thú khi du khách có thể thưởng thức những món ngon dân dã đậm hương vị U Minh như cá lóc nướng trui quấn rau sống chấm mắm me, cá rô kho tộ hoặc kho trái giác, cá lóc hấp bồn bồn, cá thát lát chiên sả hoặc nấu canh chua, lươn um…, các loại rau rừng như đọt choại, bông súng, bồn bồn… Trong chừng mươi năm trở lại đây, với việc đầu tư, nghiên cứu nghiêm túc phục vụ bảo tồn các nguồn giống, gen sinh học quý hiếm, sinh cảnh U Minh Thượng đã thực sự hồi sinh, thu hút nhiều loài chim về đây quần tụ giữa mênh mông trời nước, biến sân chim nơi đây thành một bảo tàng chim lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Đến với Vườn Quốc gia U Minh Thượng hôm nay, là đến với rừng U Minh huyền thoại, đến với Khu dự trữ sinh quyển thế giới, Vườn Di sản ASEAN và Khu Ramsar của thế giới. Du khách dễ dàng gặp lại những sắc màu nguyên sơ như thuở ban đầu những lưu dân Việt đặt chân khai phá vùng đất phương Nam, cảm nhận được cái tình chân chất của những con người miền Tây điển hình - cư dân vùng miệt thứ./.
14/03/2016
