Bình Dân Phạn điếm (thời ấy do ảnh hưởng chính trị của Mặt trận Dân chủ Pháp, người ta sính dùng hai tiếng Bình dân) là một nhà bán cơm bữa cho những người không nhà cửa, túng thiếu lang thang, lấy nơi đây làm chỗ dựa ngày hai bữa; bữa cơm ngày ấy đáng giá ba hào, nhà hàng chỉ thu có một hào (gạo đã được thành phố trợ cấp).
Hội Hợp thiện mở Bình Dân Phạn điếm và còn đứng ra xin với chính quyền thành phố cấp cho một khoảng đất rộng ở hai bên chùa Phổ Giác để xây nhà rẻ tiền cho dân nghèo thuê; một dãy 20 gian nhà một tầng hẹp đủ cho một gia đình nghèo ở dọc đường 238 (nay là phố Quốc Tử Giám); một dãy nhà 10 gian ở phía bên trái chùa xây theo kiểu đơn giản như dãy nói trên và có cổng đi ra đường 258 (nay là phố Ngô Sĩ Liên).
Từ năm 1936 trở đi, tư nhân mua đất xây nhà trong khu Hàng Đũa ngày một thêm đông, đa số là những gia đình trung lưu, khả năng chỉ có thể có được một nhà nhỏ hoặc trung bình; họ ở dọc mấy con đường đã đánh số sẵn, như mấy ngôi nhà kiểu mới của bác sĩ Phát, của họa sĩ Hoàng Tích Chu, của kiến trúc sư Lagisquet để cho người vợ Việt Nam ở... Cũng có mấy ngôi nhà kiểu hiện đại xây dựng ở khu đất góc tây nam, đó là ngôi nhà xinh xắn sân vườn rộng của Nguyễn Văn Vĩnh, chủ nhà in và chủ báo (sau bán lại cho Trịnh Xuân Nghĩa, nhà buôn ở Hàng Gai, nay là cơ quan công an); khu dinh cơ của Cai Mơ trong ngõ 251 (nay là phố 226), chủ xe và buôn sắt (nhà đó nay là cơ quan Bộ Nông nghiệp). Trong khu Hàng Đũa có mấy xí nghiệp sản xuất nhỏ ở phố Đinh Tiên Hoàng (nay là Trần Quý Cáp) là hãng xà phòng Hồng Bàng, nhà nhuộm Tô Châu ở bên trong phố Lý Thường Kiệt (nay là phố Ngô Sĩ Liên), xưởng đúc gang của một người Tàu ở trong ngõ Đúc (Xưởng Đức, nay là phố 222), xưởng cưa và cơ khí ở ngõ Yên Sơn (nay là phố 221).
Chiến sự cuối năm 1946 đầu 1947, khu vực Sinh Từ ở gần ga Hàng Cỏ mà chỉ bị tàn phá ít; ngõ Hàng Đũa không bị thiệt hại mấy vì chiến tranh nhưng lại diễn ra cáỉ cảnh loạn lạc sinh ra nạn cướp bóc của bọn thổ phỉ; ngôi đền Sinh Từ của Nguyễn Hữu Độ vẫn được Hoàng Trọng Phu cắt người coi giữ, đến giờ thì bị tan hoang, đồ thờ hoành phi câu đối bị lấy đi, rồi gỗ gạch ngói cùng bị phá nốt, đền trơ các nền và sót lại chiếc tam quan xây khá lớn.
Trong thời tạm chiếm, những năm đầu thập niên năm mươi, Thị trưởng Hà Nội là Đỗ Quang Giai cho đổ cát lấp thêm một số hồ ao quanh chỏ đền Sinh Từ cũ, vạch đường phố, có ý định quy hoạch noi đây thành khu cư dân với nhiều biệt thự kiểu đẹp.
Nhưng rồi Hà Nội được giải phóng năm 1954, mọi việc xây dựng của tư nhân bị đình chỉ. Mặt khác, người các noi hồi cư đổ về Thủ đô thì khu vực Sinh Từ trở thành nơi quần tụ của những ngưòi sống về buôn bán vặt, không có chỗ trú ngụ ổn định. Chỉ ít lâu những chiếc nhà lá tạm bợ thi nhau mọc loạn xạ chẳng có tổ chức trật tự gì cả. Những chiếc nhà lụp xụp xây gạch tường con kiến, hoặc dựng bằng ưe gỗ; ngõ ngách chằng chịt đủ để vừa một lối đi ở chỗ đất hiếm hoi này. Nói chung nhà nóc thấp có khi vào bị đụng đầu, sân rộng bằng manh chiếu trải để ngưòi nhà xoay xở nấu ăn ở gian bếp nhỏ liền bên. Bề ngoài thì đúng là một xóm nhà ổ chuột, nhưng nếu ta nhìn vào bên ưong thì hầu hết nhà nào cũng đầy đủ đồ đạc và còn sang trọng nữa. Đó là xóm “Dân Chủ”, xóm của đa số dân “phe phẩy”. Còn thêm một cái chợ họp ngoài ưòi ờ bên ưong mấy phố số 225,226,224 và ngồ Ngô Sĩ Liên, bày ra cái cảnh rác rưỏi ruồi muỗi, nước rửa đọng bên lối đi đen ngòm hôi thối. Hàng Đũa xưa kia đã qua nhiều thay đổi, và đã thay đổi như thế đó.
