Lăng bắt đầu khởi công năm 1972 và hoàn thành tất cả các công trình năm 1976.
Mẫu lăng là một bản vẽ chọn lọc trong số những bản vẽ dự thi mở chung cho toàn thể giới kiến trúc sư và đã được trưng bày tại một số thành phố lớn ở trong nước để lấy ý kiến của nhân dân.
Khu lăng là một tổng thể gồm nhà lăng, một ngôi nhà vuông vắn xây cao vượt lên toàn cảnh rộng thoáng. Trước mặt nhà lăng là một quảng trường rộng, đường Hùng Vương đi qua trước lăng, đường lát tảng xi măng; một bãi đất rộng trồng cỏ trải dài đến trước nhà Quốc hội. Sau lăng là một vườn hoa trồng đủ các thứ hoa thơm, vào nữa là khu “nhà sàn của Bác Hồ” có “vườn quả”, “ao cá” nổi tiếng, về phía sát đường Ngọc Hà là nhà đợi dành cho khách vào viếng lăng. Vườn Bách Thảo cũng được sửa sang lại, vừa làm công viên, vừa làm noi cho khách viếng lăng tản bộ.
Những nhà thiết kế lăng, ngoài sự quan tâm đến tính chất dân tộc kết hợp với tính hiện đại và bảo đảm điều kiện khoa học cần cho nhà lăng có ướp thi hài.
Những người thi công là những đơn vị bộ đội, những công nhân thành thạo, tay nghề cao được điều về đây lao động để đảm bảo cho chất lượng của công trình.
Còn một ý nghĩa cảm động nữa là những vật liệu xây dựng lăng được nhân dân các địa phương góp phần của mình: gỗ quý từ miền Nam Trung bộ, Tây Nguyên, Thanh Hóa đưa ra; đá quý đủ các màu sắc cần cho việc xây dựng và trang trí từ những vùng núi Bắc bộ, Trung bộ cung cấp. Khắp cả diện tích khu lăng đều trồng cây, những thảo mộc đưa từ tất cả mọi địa phương về. Gỗ đá cây cỏ tập hợp cả ở đây tượng trưng cho toàn thể đất nước Việt Nam từ Nam chí Bắc thu nhỏ lại chung quanh vị lãnh tụ mà ai cũng ghi khắc công ơn Người đã hy sinh suốt cả cuộc đời, đem lại độc lập cho đất nước, tự hào cho dân tộc.
Một công trình nữa hiện nay (1985) đang được xây dựng cạnh lãng là nhà Bảo tàng Hồ Chí Minh để làm cho quần thể khu lăng được hoàn chỉnh.
